Mosty, rowy i przepusty w świetle wymagań Prawa wodnego i innych przepisów ochrony środowiska

Czy woda zawsze traktowana jest jak woda

Poruszając tematykę legalizacji i warunków funkcjonowania wspomnianych na wstępie rowów, przepustów czy też mostów, trzeba mieć świadomość, że zazwyczaj ich istnienie powiązane jest ze specyficznym elementem środowiska naturalnego, jakim są wody. Zagadnienia dotyczące postępowania z wodami regulują przepisy ustawy z 18 lipca 2001 r. Prawo wodne. Tym samym legalizacja funkcjonowania omawianych obiektów (poza niektórymi ich typami) wymaga stosowania przepisów wymienionego wyżej aktu prawnego.

Analizując treść ustawy Prawo wodne, należy zwrócić uwagę na definicje podstawowych pojęć dotyczących wód i gospodarowania nimi. To zazwyczaj z ich błędnego rozumienia biorą się podstawowe problemy z uzyskaniem odpowiednich zezwoleń w urzędach.

W pierwszej kolejności trzeba dokonać analizy samego pojęcia „wód”. Choć wielu czytelnikom wyda się to dziwne, omawiana ustawa nie dotyczy wody w potocznym rozumieniu tego pojęcia, czyli specyficznej cieczy występującej w naszym otoczeniu w różnych stanach skupienia.

Przepisy Prawa wodnego mają bezpośrednie zastosowanie przede wszystkim do wód, które opisane są jako wody powierzchniowe i podziemne (art. 5). Wody podziemne to wody wypełniające przestrzenie porowe, szczelinowe czy krasowe w skałach. Budując drogi, potocznie określamy je wodami gruntowymi. Wodami powierzchniowymi nazywane są natomiast wyłącznie wody w morzach oraz wody znajdujące się na powierzchni lądu. Zostały one określone w ustawie jako śródlądowe wody powierzchniowe. Do wód tych zaliczono wody płynące w tzw. ciekach naturalnych, kanałach, źródłach, a ponadto w jeziorach oraz innych naturalnych zbiornikach wodnych o ciągłym bądź okresowym naturalnym dopływie lub odpływie wód powierzchniowych. Do grupy tej zalicza się również wody w sztucznych zbiornikach usytuowanych na wodach płynących oraz wody stojące, które obejmują wody znajdujące się w jeziorach oraz innych naturalnych akwenach niezwiązanych bezpośrednio w sposób naturalny z powierzchniowymi wodami płynącymi.

Dodatkowo ustawa Prawo wodne nakazuje odpowiednie stosowanie przepisów o wodach stojących do wód znajdujących się w zagłębieniach terenu powstałych w wyniku działalności człowieka, niebędących stawami.

Należy zwrócić uwagę, że w pojęciu wód powierzchniowych nie mieszczą się ścieki (opisane w art. 9 ust. 1 pkt 14), czyli wody wykorzystane, zużyte na cele bytowe lub gospodarcze, wskazane w ustawie ciekłe zanieczyszczenia oraz wody opadowe i roztopowe ujęte w otwarte lub zamknięte systemy kanalizacyjne, pochodzące z powierzchni zanieczyszczonych o trwałej nawierzchni.

Urządzenie wodne – cóż to takiego?

Kolejnym kluczowym pojęciem, które musimy odpowiednio zinterpretować jest pojęcie urządzenia wodnego. Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 19 ustawy Prawo wodne przez urządzenia wodne rozumie się urządzenia służące kształtowaniu zasobów wodnych oraz korzystaniu z nich. Cytowany przepis wymienia także charakterystyczne typy urządzeń wodnych, wśród których znajdują się: kanały i rowy, wyloty urządzeń kanalizacyjnych służące do wprowadzania ścieków do wód lub urządzeń wodnych oraz wyloty urządzeń służące do wprowadzania wody do wód lub urządzeń wodnych.

Należy podkreślić, że przykłady wymienione w cytowanym artykule nie stanowią wykazu wszystkich obiektów uznawanych za urządzenia wodne. Do kategorii tej zaliczyć trzeba także każde inne urządzenie lub obiekt (w tym obiekt budowlany), który, jak napisano w defi - nicji, kształtuje zasoby wodne lub umożliwia korzystanie z nich.

Wyjaśnienia wymaga, jak należy rozumieć korzystanie z zasobu wodnego lub jego kształtowania. Najczęściej spotykanymi formami korzystania z wód jest ich pobór czy też wprowadzanie do nich ścieków. Kształtowanie zasobów wodnych to działanie, które wpływa na ilość i dostępność wody zgromadzonej w jakimś elemencie środowiska, np. cieku (rzece, potoku), jeziorze, warstwie wodonośnej. Urządzeniem wodnym są więc zbiorniki retencyjne, rowy melioracyjne i systemy drenażowe. Nie są nimi natomiast zbiorniki wody technicznej