Rozpoczął się okres wegetacji i czas na kontrolę stanu zadrzewień przydrożnych. Stały monitoring podwyższa poziom bezpieczeństwa na drogach i minimalizuje ryzyko wypadków powodowanych przez drzewa o osłabionej statyce. Ocena taka powinna być wykonywana przez osoby doświadczone i posiadające wiedzę w zakresie arborystyki, czyli prawidłowej oceny stanu drzew.
Zasadniczym warunkiem prawidłowo przeprowadzonej diagnozy jest użycie obiektywnych metod i kompleksowe rozpoznanie wszystkich czynników ryzyka wypadków powodowanych przez drzewa. Intuicyjne, jednostronne podejście czy też zaniechanie kontroli skutkuje wydawaniem pochopnych decyzji o usunięciu stabilnych drzew, a pozostawieniu tych, które realnie zagrażają bezpieczeństwu.
Ocena kondycji drzew
W polskiej nomenklaturze brak prostych odpowiedników takich wyrażeń, jak hazard tree czy tree risk assessment, często prowadzi do błędnej oceny drzew i sporów na tle ekologicznym. Zwyczajowo arboryści otrzymują bowiem zlecenie zbadania stanu zdrowotnego drzew przyulicznych, co z punktu widzenia użytkownika drogi nie ma tak istotnego znaczenia. Oczywiście rozpatruje się tę ocenę w aspekcie bezpieczeństwa, ale i tak problem zagrożenia wiąże się w ten sposób głównie z kondycją drzewa. W rezultacie wszystkie drzewa chore uznaje się za niebezpieczne i wskazuje do usunięcia, a drzewa zdrowe – pozostawia na miejscu. Niestety takie działanie nie zawsze jest słuszne, gdyż nie każde chore drzewo grozi złamaniem, a z pewnością nie każde zdrowe drzewo jest bezpieczne. Zdarzają się bowiem przypadki wykrotów i wiatrołomów zupełnie zdrowych drzew, które posiadały jedynie wadliwą budowę. W Berlinie, przy relatywnie niewielkiej sile wiatru, wywróciło się wiele topól rosnących na intensywnie uprawianych gruntach rolnych. Badania stabilności pozostałych drzew wykazały duży stopień zagrożenia wywróceniem, czego przyczyną był fizjologicznie płytki grunt przy wysokim stężeniu substancji pokarmowych. Dobre zaopatrzenie w te substancje spowodowało ograniczenie rozmiaru systemu korzeniowego w stosunku do rozrośniętej części nadziemnej drzewa. Gęsta i masywna korona okazała się zbyt duża i dlatego zupełnie zdrowe drzewa wywróciły się.
Stan zdrowia a statyka
Należy wyraźnie oddzielić stan zdrowotny drzewa od jego statyki. To pierwsze określenie wiąże się z zaburzeniem funkcji fizjologicznych i funkcjonalnych w ekosystemie drzewa, mogących doprowadzić do jego obumarcia, drugie natomiast pojęcie oznacza obniżenie wytrzymałości mechanicznej przyczyniające się do jego wywrócenia lub złamania.
Ocena kondycji ma większe znaczenie w lesie produkcyjnym. Na terenie zurbanizowanym, a zwłaszcza przy drogach, podstawowym zadaniem jest identyfikacja i eliminacja drzew zagrażających bezpieczeństwu ludzi i ich mienia.
UWAGA: Należy wyraźnie rozróżnić stan zdrowotny drzewa od jego statyki i ryzyka wypadku. Nie każde chore drzewo zagraża bezpieczeństwu i wymaga usunięcia, jak też nie każde zdrowe drzewo jest bezpieczne. Należy pamiętać, że chociaż rozkład drewna powoduje osłabienie wytrzymałości drzewa, to jednocześnie drzewo chore jest habitatem dzikich zwierząt, siedliskiem cennych gatunków owadów i grzybów. Proces chorobowy zachodzi u większości starszych drzew, a mimo to mamy tak wiele pomników przyrody, które z wewnętrznym rozkładem żyły kilkaset lat.
Identyfikacja zagrożeń
Mówiąc o ryzyku wystąpienia zagrożenia bezpieczeństwa, mamy na myśli sytuację, w której osłabione drzewo łamiąc się lub wywracając, powoduje wypadek lub uszkodzenie mienia. Nowoczesne metody diagnozy oceniają więc nie tylko statykę drzewa i prawdopodobieństwo jego upadku, ale również szacują ryzyko wypadku, określając ciężkość jego skutków lub rozmiar uszkodzeń.
[ . . . ]
Aby przeczytać artykuł w wersji elektronicznej, musisz posiadać opłaconą PRENUMERATĘ.
